Page 391 - GreenChemistry2023 Emhetgel
P. 391

Na+
                                          12%                                         Түүхий ус
              HCO3-
               43%

                                                      Ca2+                 Натри катионит I шатны шүүлтүүр
                                                      29%

                                                                         Натри катионит I шатны шүүлтүүрийн
                                                                                   дараах усны бак
                       SO42-  Cl-
                        3%                Mg2+
                             3%            9%
                                                                          Натри катионит II шатны шүүлтүүр
              Зураг.1  Түүхий усанд агуулагдах зонхилох

                         ионуудын эзлэх хувь
                                                                                Хлор анионит шүүлтүүр

                Усны чанарын шинжилгээгээр нийт
            зонхилох ионы 43 %-ийг гидрокарбонат, 29%-                       Тэжээлийн усны деаэраторт
            ийг кальци, 12%-ийг натри, 9%-ийг магни,
            хлор болон сульфатууд 3%-ийг тус тус эзэлж                 Зураг.2  Туршилтын бүдүүвч схем
            байна.  Хими цехийн үүсвэр усанд агуулагдах
                                                     3
            гидрокарбонатын хэмжээ 250-290 мг/дм ,                      Туршилтын схемээр ионит шүүлтүүр
                                              3
            сульфатын агуулалт 10-29 мг/дм , нитрат              тус бүрт  ажиллагааны процесс  дараах
                                                 3
            нитритүүдийн нийлбэр 2,2-6,4 мг/дм ,                 урвалын дагуу явагдана.
            тэдгээрийн харьцаа 1,9 - 6  байгаа нь натри-
            хлор ионжуулалтын технологийг ашиглах
            нөхцөлийг хангаж байна.                               Натрийн 1 ба 2-р шатны шүүлтүүрт:
                                                                  Na Кат + Са (НСО3)2 → Са Кат2 + 2NaHCО3;

                                                                  2Na Кат + MgS04 → Mg Кат2 + Na2SО4;
                II. СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ, ТУРШИЛТ                  2Na Кат + СаСl2 → Ca Kaт2 + 2NaCl;
                                                                  Хлор анионит шүүлтүүрт:
                    Натри-хлор ионжуулалтын
            технологийн зарчим нь  үүсвэр түүхий усанд            An Cl + Na2SО4→An2SО4 + 2NaCl;
                                               -
            агуулагдах  гидрокарбонат  (НСО3 )-ын ионыг           An Cl + NaNО3 → An NО3 + NaCl;
            хүчтэй суурийн анионит шүүх материалыг                An Cl + NaHCО3→An HCО3 + NaCl г.м.
            ашиглан, натрийн хлоридын давсны                       Шинэчилсэн схемийн дагуу хуучин
            уусмалаар сэргээсний дараа түүнд                     устөрөгч катионит шүүлтүүрийн
            шингээгдэн үлдсэн хлорын ионоор солин,               ажиллагаагаар ажиллаж байсан шүүлтүүрийг
            усны ерөнхий шүлтлэгийг багасгах  зарчим             натри  катионитын 1-р шатны ажиллагаанд
            дээр үндэслэгдсэн арга юм[3-4].                      схемийн өөрчлөлтгүйгээр шилжүүлсэн.
                    Натри-хлор (Na-Cl) ионжуулалтын              Харин натрийн 1-р шат ба 2-р шатны
            технологийг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх                   шүүлтүүрийн ажиллагаанд байсан
            туршилтыг  дараах зураг 1-т үзүүлсэн                 шүүлтүүрүүдийнажиллагааны схемд
            бүдүүвч схемийн дагуу явуулсан.                      өөрчлөлт хийж хуучин натрийн 1-р шатны
                                                                 ажиллагаагаар ажиллаж байсан

                                                                 шүүлтүүрүүдийг хлор анионит шүүлтүүрт
                                                                 бүрэн шилжүүлсэн. Эдгээр шүүлтүүрт хүчтэй
                                                                 суурийн анионит ион солилцооны шүүх
                                                                 материал болох БНХАУ-д үйлдвэрлэгдсэн
                                                                 201-7(717) маркын шүүх материалыг
                                                                 ачаалсан[8]. Туршилтын ажил эхлэхийн өмнө
                                                                 анионит шүүлтүүрийн шүүх үеийг натри
   386   387   388   389   390   391   392   393   394   395   396