Page 279 - GreenChemistry2023 Emhetgel

хугацаа, хэвийн өтгөрөлт үнсний агуулга нэмэгдэх тусам, шууд хамааралтай нэмэгдэж байна. Энэ нь
уг үнсэнд агуулагдах хольцоо оксидуудаас хамаарсан байж магадгүй [8]. Үнсний агуулга нэмэгдэх тусам
шахалт, гулзайлтын бат бэхийг харьцангуйгаар нэмэгдүүлж, 8% хүргэхэд 28 хоногийн шахалтын бат
бэх 3.5-6.7%-иар өссөн байна. Зуухны шатаалтын горимоос шалтгаалан 10% хүртэл үнсний агуулгатай
чулуунцарын бат бэх багасч, нунтаглагдах чадвар буурсан буюу 80 μм нүхтэй шигшүүр дээрх үлдэгдэл
өссөн нь белитийн фазын үүсэлт нэмэгдсэнтнй холбоотой юм. Үйлдвэрлэсэн чулуунцарын ханалтын
итгэлцүүрийг 0.92-оос 0.95 хүртэл өсгөхөд шатаалтын технологи, зуухны хүчин чадалд өөрчлөлт
гарсангүй. Харин бат бэх болон бусад шинж чанарууд сайжирсан байна. Судалгааны ажлын үр дүнгээр
шаварлаг түүхий эдийн оронд 8% хүртэл шахмал түлшний үнсийг нэмж, ханалтын итгэлцүүр
ХИ=0.95±0.01, силикатын модуль n=2.40±0.05, хөнгөнцагааны модуль 1.10±0.02 бүхий чанарын өндөр
үзүүлэлттэй чулуунцарыг, таван толгой ордын түлшээр шатаахад зуухны горим тогтвортой
үйлдвэрлэлийг явуулах боломжтойг тогтоолоо.

Хүснэгт-7. Амгалан ДЦС-ын үнсийг ашиглан үйлдвэрлэсэн чулуунцарын зарим шинж чанар
Түүхий хольц Химийн найрлага Эрдэс үүсэлт
Үйлдвэрлэсэн чулуунцарын шинж чанар
Модулийн утга
Партын дугаар ХИ n p Амгалан ДСЦ-ын үнсний хэмжээ, % fCaO C3S C2S C3A C4AF Нүүрсний зарцуулалт, тн/тн чулуунцар
Д/Д Модулийн утга

1 У092 0 ХИ n p 0.90 58.5 17.3 3.6 15.0 0.220
2 У096 1.11 2.35 1.03 2 0.95 2.40 1.10 1.21 55.0 18.5 4.0 15.7 0.226
3 У100 ±0.02 ±0.04 ±0.01 4 ±0.01 ±0.05 ±0.02 2.02 47.3 31.4 4.8 14.1 0.226
4 У104 6 3.85 40.3 34.2 3.8 15.2 0.230
5 У109 0 1.06 59.3 16.8 4.6 15.7 0.222
6 У111 1.07 2.34 1.02 2 0.92 2.37 1.11 2.32 49.2 23.2 2.6 13.8 0.228
7 У114 ±0.02 ±0.03 ±0.01 4 ±0.01 ±0.05 ±0.02 2.22 48.2 26.9 4.7 13.8 0.230
8 У120 6 3.92 40.8 36.9 5.2 15.6 0.233
Хүснэгт-8. Амгалан ДСЦ-ын үнсийг ашиглан үйлдвэрлэсэн чулуунцарын физик механик шинж чанар
Үйлдвэрлэсэн чулуунцарын физик механик шинж чанар
Партын дугаар үнсний хэмжээ, % Барьцал- Шахалт гулзайлтын бат бэх, МПа Эзэлхүүний жигд бус Стандартаар <10 мм
дах
хугацаа,
Д/Д Амгалан ДСЦ-ын мин Хэвийн өтгөрөлт, мл Нунтаглалт, % Гулзайлт Шахалт өөрчлөлт, мм Зуухны шатаалтын горим
Эхлэх
Дуусах

6.9
1 У092 0 60 122 26.2 4.1 3 хоног 28 хоног 3 хоног 28 хоног 1.6 Хэвийн
9.5
50.3
29.9
2 У096 2 65 132 26.4 8.2 6.7 9.0 28.4 49.0 2.2 Хэвийн
3 У100 4 63 135 26.9 6.9 6.1 8.9 27.2 47.6 3.6 Хэвийн
4 У104 6 66 152 26.9 7.6 6.9 6.3 23.6 43.7 14.6 Тайлбар-3
5 У109 0 64 125 26.2 8.9 6.8 9.6 30.2 50.7 1.8 Хэвийн
6 У111 2 70 142 26.5 6.8 6.6 8.8 28.2 49.8 1.9 Хэвийн
7 У114 4 71 139 27.4 7.1 5.9 8.5 26.0 50.3 2.2 Хэвийн
8 У120 6 68 166 27.1 9.2 5.3 7.1 24.0 44.2 13.9 Тайлбар-4
Тайлбар-3,4: Эргэх зууханд тоосрол ихээр үүсч, “материалын ялгарал” явагдаж шатаалтын горим алдагдаж ирсэн. Энэ
нь Амгалан ДСЦ-ын үнсэн дэхь анортит, силиминат эрдсүүдийн агуулга өндөр, тэдгээрийн урвалд орох чадвар бага
байгаатай, мөн уг үнсний хэт нарийн ширхэглэлтэй хэсгүүд хийгээр зөөвөрлөгдөн эргэх зуухны материал давших
горимыг алдагдуулж байгаатай холбоотой гэж үзсэн.
Хүснэгт 7,8-аас үзэхэд Амгалан ДСЦ нь чулуунцарын шинж чанар, зуухны шатаалтын горимд хүчтэй
нөлөө үзүүлж байна. Үнсний хэмжээг нэмэгдүүлэх алитын фазын үүсэлт багасч, белитын фаз болон
fСаО ихэсч, шатаалтын процесс төвөгтөй болж байсан. Харин алюминат, алюмоферрит фазын
хэмжээнд онцгой өөрчлөлт гараагүй. Үнсний хэмжээг нэмэгдүүлэхэд алитын фазын эрдэс үүсэлт
багассан ч 28 хоногийн шахалтын бат бэх 2-4%-ийн үнсэн нэмэлттэй чулуунцарт тогтвортой байх зүй
тогтол ажиглагдсан. 6% хүртэл нэмэхэд үүссэн чулуунцарт эзэлхүүний тэлэлт үүссэн. Барьцалдаж
эхлэх, дуусах хугацаа, хэвийн өтгөрөлт болон нүүрсний зарцуулалт үнсний хэмжээтэй шууд
хамааралтайгаар өсч байсан бол нунтаглагдах чадвар шууд хамааралтай буурч байна. ХИ-г