Page 373 - GreenChemistry2023 Emhetgel

✓ 1992 онд The Lawnmower Man хэмээх кино нээлтээ хийлээ. Уг киноны агууламж нь сэтгэл мэдрэлийн өвчтэй
өвчтөнд тариа тарьж виртуал риалити төхөөрөмжөөр аялуулж түүнийг эмчилж байгаа тухай гардаг.
✓ 1993 оны SEGA компани нь Sega VR шилийг гаргасан. Sega VR дээр дөрвөн тоглоом гарснаар Sega VR
уналтанд орсон.
✓ 1995 онд Nintendo Virtual Boy хэмээх хамгийн анхны зөөврийн гурван хэмжээст тоглоомын консолыг гаргасан.
Энэ нь эхлээд Япон болон Хойд Америкт гарсан боловч төд удалгүй дампуурсан. Шалтгаан нь тоглоом
хөгжүүлэгчийн дэмжлэг дутагдсан гэх.
Үүнээс хойш виртуал риалити хэсэгтээ яригдахаа больсон байтал 2012 оноос Oculus VR компани хөгжүүлэгчдэд
зориулсан хувилбараа гаргаж 2016 онд Las Vegas-д болсон дэлхийн хамгийн том технологийн үзэсгэлэн болох
CES дээр хэрэглэгчдэд зориулсан албан ёсны бүтээгдэхүүнээ дэлгэж 600 ам доллараар үнэлсэн.
2014 онд Facebook компани Oculus VR-ыг 2 тэрбум ам доллараар худалдаж авсан. 2014 онд Google I/O
Developer Conference дээрээ Google компанийн хэрэглэгч өөрөө хийж болохуйц ухаалаг гар утсанд зориулагдсан
Google Cardboard танилцуулснаар виртуал риалитийн зах зээл дэлхий даяар сэргэсэн юм. 2015 онд Google-ийн
Youtube програм дээр мөн Facebook дээр 360 видео форматууд нэмэгдсэн. 2015 он виртуал риалитийн хувьд
үсрэнгүй хөгжлийн жил байсан.

Virtual Reality буюу VR гэдэг нь программ хангамжийн тусламжтай бүтээгдсэн хэрэглэгчдэд бодитой мэт
харагдах хиймэл бодит орчин юм. Энэ нь хүний харах, сонсох, үнэрлэх, амтлах, хүрэх гэсэн таван мэдрэхүйг танд
хийсвэр байдлаар бодит мэт мэдрүүлэхийг хэлнэ. Virtual Reality-ийн тусламжтай та зугаацах, аялах, хөгжих,
суралцах мөн өөрийн хүссэн дүрдээ хувирах, хүссэн орон зайдаа шилжих гэх мэтчилэн хязгааргүй боломжийг
олж авна.
Виртуал химийн лаборатори, виртуал туршилт, химийн виртуал лабораторийн ажил нь оюутан, багш
нарын анхаарлыг татдаг байгалийн химийн боловсролын салбарт ирээдүйтэй салбар юм. (
https://www.slideshare.net/Muis-Orkhon/ss-54102789)

Виртуал лабораторийн талаар эрдэмтэн судлаачид судалсан байдал
Турк улсын судлаач Gengiz Tuysus судалгааны бүтээлдээ виртуал лаборатори нь сурагчдын мэдлэг,
чадварт нөлөөлөхөөс илүү хандлага, төлөвшилд нөлөөлж байгааг дурьдсан байна. Химийн лабораторийн үйл
ажиллагаа нь оюутнуудын хичээлд хамрагдсан сэдвүүдийг сонирхох сонирхлыг нэмэгдүүлж, сурахад нь
тусалдаг. Сургуулиудад лаборатори дутагдалтай эсвэл лабораторид багаж хэрэгсэл хангалтгүй байгаа тул олон
төхөөрөмжөөс PDF болон бусад баримт бичгийг хадгалж, нэвтрэх боломжтой. Турк улсын сургуулиудад туршилт
хийх нь ховор байдаг. Гэсэн хэдий ч, ийм туршилтыг мэдээллийн технологийн сүүлийн үеийн хөгжлийн үр дүнд
илүү ихийг олж мэдэх боломжтой. Энэхүү судалгаанд 9-р ангийн сурагчдад зориулсан "Материалыг ялгах"
нэгжтэй холбоотой виртуал A Save лабораторийг бэлтгэж, Open Acrobat.com Files оюутнуудын ололт амжилт,
хандлагад хэрхэн нөлөөлж байгааг судлав. Энэ зорилгоор туршилтын бүлэгт ашигладаг 16 виртуал туршилтыг
флэш программ ашиглан бэлтгэсэн болно. Энэхүү судалгааны үр дүнгээс харахад виртуал лабораторийн
хэрэглээ нь уламжлалт заах аргуудтай харьцуулахад оюутны ололт амжилт, хандлагад эерэг нөлөө үзүүлсэн
болохыг харуулсан болно. (uysuz, C. (2010). The Effect of the Virtual Laboratory on Studenrs’ Achievement and
Attitude in Chemistry. International Online Journal of Educational Sciences.2(1).)
Судлаач Алипаша Аяс "Фатих Боловсролын факультет, дунд сургуулийн математикийн тэнхимийн
оюутнуудад 19-р зууны дунд үеэс хэрэгжиж эхэлсэн лабораторийн программууд нь зөвхөн шинэ үзэл бодлыг
төдийгүй хичээлд шинэ цар хүрээг бий болгоно. Эхний үед эдгээрийг онолын мэдлэгээ батлахад ашигладаг
байсан бол сүүлийн үед оюутнууд мэдлэгийг хувь хүн эсвэл бүлгээр чөлөөтэй нээдэг орчин болж хувирав.
Сүүлийн үеийн лабораторийн хэлбэрийг бий болгосон үйл ажиллагаа нь конструктивист арга барилд суралцах,
лавлах, турших, шийдэл эрэлхийлэх, эрдэмтдийн гутал өмсөх, санаа зовох үзэл баримтлалын талаар
гүнзгийрүүлэн ойлгуулах хамгийн тохиромжтой оюутнуудыг сургахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан юм. Гэсэн
хэдий ч манай боловсролын тогтолцооны өнөөгийн шатанд эдгээр үйл ажиллагааг хэд хэдэн шалтгааны улмаас
хичээлд оруулах боломжгүй юм. Энэ үед виртуал лабораториуд хэрэглээний хичээлийн сургалтын өөр шийдэл
болж гарч ирэв. Энэхүү судалгаанд A Save se Open Acrobat.com файлууд виртуал лабораторийг ашиглах,
тэдгээрийн давуу болон сул талуудыг судалж, химийн чиглэлээр хийсэн зарим виртуал лабораторийн судалгааг
танилцуулсан болно. (Фатих Боловсролын факультет, Seconday Science and Mathematical Department.
Боловсрол, Karadeniz Technical University, Trabzon 61335, Турк улс (зочилж байна Билкандийн их сургуулийн
профессор, Анкара, Турк)

Монгол Улсад виртуал лабораторийн ШУТИС-ийн судлаач багш Б.Батшагай, Т.Уранчимэг нар
“Инженерийн боловсролд зориулсан виртуал лаборатори хөгжүүлэлт” бүтээлдээ Монгол улсын дээд
боловсролтой инженерийг бэлтгэн гаргадаг үндсэн сургууль, ШУТИС-д боловсруулан ашиглаж буй виртуал
лабораторууд тэдгээрийг бэлтгэх, сургалтад ашиглах, технологи, мөн виртуал орчныг бодит байдалд дөхүүлсэн
элементүүдээр баяжуулан сурган заах арга зүйн нэгэн шинэ хэрэглэгдэхүүн болгон хөгжүүлэх талаар өгүүлсэн.